XÉT NGHIỆM CALCITONIN LÀ GÌ? CÁCH LẤY BỆNH PHẨM XÉT NGHIỆM CALCITONIN

Calcitonin là gì?

Calcitonin được gọi là hormon polypeptid được các tế bào cận nang tuyến giáp bài xuất, chuyển hóa tại gan/thận và điều hòa bởi nồng độ calci trong huyết thanh. 

Calcitonin có vai trò trong việc điều hòa nồng độ calci và phốt pho trong huyết thanh, là chất ức chế sự hủy xương, ngăn chặn sự mất xương vào thời điểm hạ canxi trong máu. 

Khi xuất hiện tình trạng tăng nồng độ canxi trong máu, Calcitonin sẽ được tiết ra và gây ức chế hấp thu calci từ đường tiêu hóa, làm ức chế các hủy cốt bào (osteoclast – là tế bào chịu trách nhiệm phân hủy xương. Khi xương bị phân hủy, calci có trong xương sẽ được giải phóng vào máu. 

Sự bài tiết của cả calcitonin và hormone tuyến cận giáp được xác định bởi mức độ calci trong máu. Khi nồng độ calci trong máu tăng lên, calcitonin sẽ được tiết ra với số lượng cao hơn. Khi nồng độ calci trong máu giảm, điều này làm cho lượng calcitonin tiết ra cũng giảm theo.

Xét nghiệm Calcitonin là gì?

Việc thực hiện xét nghiệm calcitonin chính nhằm mục đích đánh giá trường hợp nghi ngờ bị ung thư biểu mô tuyến giáp thể tủy. Một số trường hợp bị ung thư giáp thể tủy nhưng nồng độ calcitonin lúc đói trong giới hạn bình thường. Trường hợp này cần được tiến hành test kích thích tiết calcitonin bằng pentagastrin hay truyền calci. 

Ngoài ra, trường hợp có tình trạng tăng sản tế bào C ở giai đoạn sớm hoặc ung thư biểu mô giáp thể tủy thường xuất hiện tình trạng tăng có ý nghĩa nồng độ calcitonin khi tiến hành làm test. 

Trường hợp nào được chỉ định xét nghiệm Calcitonin?

Một số trường hợp được bác sĩ yêu cầu xét nghiệm Calcitonin thường là trường hợp nghi ngờ bị ung thư tuyến giáp thể tủy với các biểu hiện như:

• Có các khối u ở cổ, cứng, di chuyển khi nuốt 
• Sưng tuyến bạch huyết và vùng cổ bị đau
• Xuất hiện hạch nhỏ mềm, di động cùng bên với khối u
• Đau họng hoặc mặt trước cổ 
• Thay đổi hoặc bị khàn giọng
• Khó nuốt hoặc nuốt vướng, khó thở 
• Ho dai dẳng không do cảm lạnh

Ngoài ra, việc chỉ định xét nghiệm còn được tiến hành trong trường hợp các thành viên trong gia đình từng có tiền sử bị Men 2 (Multiple Endocrine Neoplasia Type 2 – Đa u tuyến nội tiết type 2).

Ý nghĩa lâm sàng của xét nghiệm Calcitonin

Mức độ thấp của Calcitonin có nghĩa là các triệu chứng của bệnh nhân có thể không phải là do ung thư tuyến giáp thể tủy.

Một mức độ cao của Calcitonin cho biết một lượng quá mức của Calcitonin đang được sản xuất. Mức tăng có ý nghĩa của Calcitonin là một chỉ dẫn tốt để xác định ung thư tuyến giáp thể tủy.

Cách lấy bệnh phẩm xét nghiệm Calcitonin

Việc xét nghiệm Calcitonin đư3ọc thực hiện trên huyết thanh và bệnh nhân được yêu cầu nhịn ăn 12 giờ trước khi lấy máu xét nghiệm

Nồng độ cơ sở:

• Nữ: <14 pg/mL hay <14 ng/L.
• Nam: < 19 pg/mL hay < 19 ng/L.
• Trẻ lớn: < 12 pg/mL ở Nam; < 5 pg/mL ở Nữ.
• Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ: < 40 pg/mL ở trẻ < 6 tháng tuổi ; < 15 pg/mL ở trẻ từ 6 tháng đến 3 tuổi.

Sau khi truyền canxi khi làm test kích thích (dùng canxi với liều 2,4mg/kg):

• Nữ: < 130 pg/mL hay < 130 ng/L.
• Nam: < 190 pg/mL hay < 190 ng/L.

Sau khi tiêm pentagastrin khi làm test kích thích (dùng pentagastrin với liều 0,5 μg/kg):

• Nữ: < 35 pg/mL hay < 35 ng/L.
• Nam: <110 pg/mL hay <110 ng/L.